Alberto Matos Ferreira - twórca systemu CME-CPD EBU

"Stałe, systematyczne dokształcanie i wzbogacanie wiedzy oraz doskonalenie umiejętności jest naturalną powinnością każdego lekarza" - tę klasyczną dewizę powtarzam od wielu lat, przy różnych okazjach, starając się podkreślić, że wobec ogromnego postępu nauk medycznych, w tym także postępu urologii, nie można poprzestać na wiadomościach nabytych w toku nauki do egzaminu specjalizacyjnego. Zadaniem każdego urologa jest poszerzanie własnych wiadomości oraz umiejętności. Zadaniem PTU jest natomiast stworzenie dostępu do źródeł wiedzy. W tym celu PTU prowadzi wielostronną działalność naukową, której wyrazem są kongresy PTU oraz liczne posiedzenia, sympozja i spotkania, a także bardzo rozbudowaną działalność edytorską - udostępnia swoim członkom, w ramach składki członkowskiej, szereg wydawnictw zawierających bogaty ładunek wiedzy specjalistycznej.

Wielu teoretyków i praktyków nauczania podyplomowego jest zdania, że dokonania indywidualne w ramach ustawicznego kształcenia medycznego i doskonalenia zawodowego należy poddać swego rodzaju walidacji i rejestracji w celu stworzenia bodźca zewnętrznego do wzmożenia aktywności w tym względzie poszczególnych specjalistów oraz w celu udostępnienia im możliwości unaocznienia, że ich dokonania są realne i wartościowe. Niestety, nie osiągnęliśmy jeszcze ideału, którym jest indywidualne relacjonowanie własnych dokonań w dziedzinie ustawicznego kształcenia medycznego i doskonalenia zawodowego przez poszczególnych specjalistów. Zanim go osiągniemy, jesteśmy zmuszeni poszukiwać obiektywnego systemu rejestrowania tych dokonań. Kryterium to spełnia system Continuing Medical Education (CME) - Continuing Professional Development (CPD), który Polskie Towarzystwo Urologiczne wprowadza z początkiem 2002 roku.

Zarząd Główny PTU przed kilku laty zdecydował o konieczności wprowadzenia systemu oceny efektywności ciągłego szkolenia w urologii członków Polskiego Towarzystwa Urologicznego, mających tytuł specjalisty urologa. Po kilku debatach uznaliśmy, że nie ma potrzeby opracowania własnego systemu, i przyjęliśmy, że PTU powinno zaadaptować system wprowadzany wówczas, a obecnie już istniejący, opracowany przez European Board of Urology, organizację, z którą PTU ściśle współpracuje od ponad pięciu lat. System zwany Continuing Medical Education (CME) - Continuing Professional Develpoment (CPD) został opracowany przez Profesora Alberto Matosa-Ferreirę, wybitnego urologa portugalskiego, którego pasją jest teoria i praktyka kształcenia podyplomowego. Prof. A. Matos-Ferreira sformułował szczegółowo zasady systemu, przeznaczonego dla specjalistów urologów europejskich. Opis tego systemu przedstawia niniejszy suplement.

CME-CPD obowiązuje już w wielu krajach. Nie ulega wątpliwości, że w nieodległej przyszłości również w Polsce zostanie wprowadzony system punktowej oceny doskonalenia wiedzy i umiejętności obowiązujący wszystkich lekarzy specjalistów. W chwili wprowadzenia systemu tego rodzaju, Polskie Towarzystwo Urologiczne będzie już dysponowało systemem własnym, identycznym z systemem EBU. Zaletą tego systemu jest możliwość dostosowania go do różnych rozwiązań wariantowych w tym względzie. Tak więc praca, której podjęliśmy się teraz, nie zostanie zmarnowana nawet wówczas, gdyby trzeba było dostosować nasz system do wzorca opracowanego przez zespół powołany przez ogólnopolską organizację medyczną, np. Ministerstwo Zdrowia lub Izbę Lekarską.

Wszyscy członkowie PTU zostali zapisani do systemu CME-CPD EBU przez Zarząd Główny PTU przed dwoma laty. Obecnie, każdy członek PTU mający tytuł specjalisty urologa może uczestniczyć w systemie bez ponoszenia kosztów - wszelkie opłaty za uczestnictwo w systemie EBU-PTU pokrywa Zarząd Główny PTU. Zasadniczym wymogiem uczestniczenia w systemie jest wysyłanie indywidualnych zgłoszeń o własnej aktywności naukowo-szkoleniowo-zawodowej do Biura CME-CPD PTU. Informację na ten temat zamieściliśmy w ostatnim numerze "Przeglądu Urologicznego" w 2001 r. [Ziółkowska E.: "CME--CPD w Polsce", Przegl. Urol., 2001,2, (10), 98-99]. System umożliwia także uzyskanie akredytacji EBU przez poszczególne przedsięwzięcia naukowo-szkoleniowe, np. kongresy PTU, sympozja i posiedzenia naukowe oddziałów regionalnych i sekcji PTU, kursy itp. Uzyskanie akredytacji będzie dowodem wysokiego poziomu naukowo-dydaktycznego tych przedsięwzięć. Nie mam wątpliwości, że gromadzenie punktów na kontach indywidualnych przez poszczególnych członków PTU będzie nie tylko dowodem ich aktywności, ale także - od pewnego momentu - stanie się ważnym miernikiem wykorzystywanym np. do podejmowania oficjalnych decyzji związanych z zatrudnieniem specjalistów urologów w zakładach ochrony zdrowia.

Wprowadzenie systemu CME-CPD PTU/EBU jest kolejnym istotnym krokiem na drodze rozwoju naszego Stowarzyszenia. Podejmując decyzje o uruchomieniu systemu w ramach PTU, staraliśmy się, aby uczestnictwo w systemie poszczególnych urologów było dla nich jak najmniej kłopotliwe. W tym celu cały ciężar uruchomienia i utrzymania aktywności systemu leży po stronie Biura CME-CPD PTU. Każdy specjalista urolog, będący członkiem PTU, może bez trudu przekazać odpowiednie informacje do Biura CME-CPD PTU i zwrotnie otrzymać z tego Biura dane o własnej aktywności.

Wierzę, że wprowadzenie systemu CME-CPD PTU/EBU przyczyni się do dalszego uaktywnienia członków PTU i podniesienia poziomu naszego Stowarzyszenia. Warunkiem powodzenia całego przedsięwzięcia jest jak najszersze uczestniczenie w nim specjalistów urologów zrzeszonych w PTU. System CME-CPD PTU/EBU jest szansą dla nas wszystkich.

prof. dr hab. med. Andrzej Borówka

prezes Polskiego Towarzystwa Urologicznego

System Punktacji Kredytowej - stworzony dla oceny i promowania Ustawicznego Kształcenia Medycznego i Ustawicznego Doskonalenia Zawodowego

Alberto Matos-Ferreira

Full Professor of Urology
Director of the University Department of Urology at the Hospital de Curry Cabral in Lisbon
Director of the Teaching Department of the Instituto de Urologia in Lisboa
President of the Instituto de Educaçáo Médica of the Universidade Nova de LisboaChairman of the CME Credit System Committee of the European Board of Urology
Fellow of the European Board of Urology

Prawdopodobnie najważniejszym wymogiem stawianym współcześnie lekarzom jest ciągłe doskonalenie się zarówno pod względem teoretycznym, jak i praktycznym. Obowiązek ten ciąży jednak nie tylko na lekarzu. Istotną rolę odgrywają instytucje zajmujące się kształceniem medycznym i rozwojem zawodowym specjalistów. Powinny one stwarzać warunki do ciągłej edukacji medycznej oraz umożliwiać lekarzom wykonywanie zadań wzbogacających ich doświadczenie i zapewniających ustawiczny rozwój profesjonalny. Uaktualnianie wiedzy medycznej i doskonalenie zawodowe to zadania na całe życie, a konieczność ciągłej nauki i rozwoju dotyczą lekarzy w każdym wieku, bez względu na zajmowane stanowiska.

Ustawiczne Kształcenie Medyczne (CME) i Ustawiczne Doskonalenie Zawodowe (CPD), to absolutna konieczność wobec wymagań współczesnej medycyny.

Co to jest Ustawiczne Kształcenie Medyczne (CME)?

CME jest sposobem na to, by lekarze śledzili na bieżąco najnowsze osiągnięcia w dziedzinie medycyny i stale dążyli do uaktualniania swojej wiedzy w celu lepszego diagnozowania, leczenia i zapobiegania chorobom. Działania CME są adresowane do speq'alistow aktywnych zawodowo; zostały tak zaplanowane, by stały się źródłem informacji przydatnych w praktyce lekarskiej. Program CME opiera się na skutecznych zasadach nauczania, które promują zdobywanie wiedzy sprzyjającej polepszaniu jakości leczenia i utrzymaniu wysokiego poziomu etyki zawodowej. Jednym z podstawowych sposobów, dzięki któremu wyniki programów CME są pomyślne, jest przekazywanie idei, potrzeby oraz metod uprawiania medycyny opartej na faktach.

Różnica między Ustawicznym Kształceniem Medycznym (CME) a Ustawicznym Doskonaleniem Zawodowym (CPD)

Nie ma dowodów na to, że tylko system CME wpływa na poprawę osiągnięć lekarza. Uczestnictwo w systemie wzbogaca wiedzę teoretyczną, jednak luka między teorią a praktyką może istnieć nadal, bez względu na liczbę przedsięwzięć naukowych, w których lekarz specjalista bierze udział. W dziedzinie, w której liczy się skuteczność, praktyka jest co najmniej tak samo ważna, jak teoria. Mając to na uwadze, trzeba pamiętać, że ci, którzy nie osiągają dobrych wyników, ponieważ nie chcą, nie mogą lub nie są do tego zachęcani, nie są identyfikowani przez program CME. Dlatego tak ważne jest stworzenie systemu oceny i promocji osiągnięć zawodowych, który miałby szeroki zasięg. Taki cel przyświeca programowi Ustawicznego Doskonalenia Zawodowego (CPD). CME można określić jako część składową CPD, dotyczącą przedsięwzięć naukowych, prowadzonych przez instytucje zajmujące się kształceniem.

Definicja i charakterystyka Ustawicznego Doskonalenia Zawodowego (CPD)

CPD to sposób na systematyczne wzbogacanie wiedzy, doskonalenie umiejętności oraz rozwój predyspozyqi niezbędnych do profesjonalnego wykonywania pracy lekarza przez całe życie zawodowe.

Znaczenie CPD stale się zwiększa, ponieważ mamy świadomość, że umiejętności wielu lekarzy nie są wykorzystywane właściwie. Zmiana tego stanu rzeczy zależy w dużym stopniu zarówno od całego społeczeństwa, jak i od samych lekarzy.

CPD obejmuje wszelkie działania, które przyczyniają się do poprawy osiąganych przez lekarzy wyników. Dotyczy całej praktyki lekarskiej, w której powinno się znaleźć miejsce na nieprzerwane szkolenia doskonalące umiejętności lekarza. Wykonywanie praktyki lekarskiej w pełnym zakresie jest najważniejszym warunkiem akredytacji w systemie CPD. Wiele innych rodzajów aktywności, omówionych w dalszych częściach tego dokumentu, jest także przedmiotem działań CPD. Należy je monitorować przez skuteczny system punktacji kredytowej.

W celu zapewnienia specjalistom warunków do ustawicznego doskonalenia zawodowego trzeba radykalnie ?przedefiniować" zadania lekarzy-seniorów. Powinni oni bowiem uznać, że ich najważniejszą rolą jest kształcenie młodszych kolegów i troska o ich rozwój. Jest to wyzwanie kluczowe, pochłaniające czas i siłę; wyzwanie stawiane doświadczonym lekarzom i ośrodkom, w których pracują. Jest to także jeden z czynników determinujących sukces ustawicznego doskonalenia zawodowego.

Prawdziwym kluczem do sukcesu CPD jest jednostka, czyli sam lekarz. Jak wielu innych ludzi, także niektórzy lekarze oczekują, że ktoś pokieruje ich karierami, tworząc warunki do dalszego kształcenia. Dążenie do doskonałości jest zadaniem indywidualnym i trudnym, zwłaszcza jeśli wyznaczone cele są ambitne, a tylko takie zapewniają najlepsze wyniki.

Właściwe instytucje powinny zagwarantować wszystkim lekarzom odpowiednie kształcenie i szkolenie w trakcie całej ich kariery medycznej. Organizatorzy aktywności naukowych powinni być akredytowani przez krajowe oddziały CME-CPD, a potem przez EBU Residence Review Committee, w celu koordynacji przedsięwzięć naukowych w krajach Unii Europejskiej.

Ci, którzy są odpowiedzialni za CPD są zobowiązani udoskonalać metody szkoleń, dążąc do tego, by zdobyta wiedza i umiejętności były przydatne z punktu widzenia indywidualnego rozwoju zawodowego. Instytucje powinny brać przykład z sukcesów innych i wdrażać ich pomysły. Jeśli stwierdzą, że kilkanaście oddziałów korzysta z Interne-tu, medycznych baz danych i grup dyskusyjnych w celach rozwoju zawodowego, uzasadnione będzie promowanie CPD również poprzez te formy.

System Ustawicznego Doskonalenia Zawodowego (CPD) dotyczy lekarzy, instytuq'i, a także sponsorów, od których należy spodziewać się udziału w tym procesie i wzajemnej współpracy w celu jego rozwoju. Powinni oni sprawdzać, czy wszystko przebiega sprawnie, co można ulepszyć, uczestnicy zaś - pytać samych siebie, czego się nauczyli.

W systemie CPD można rejestrować najróżniejsze formy aktywności naukowej - od najprostszej, związanej np. z przeczytaniem fachowej książki, aż do opracowania nowej techniki chirurgicznej. Na drodze do wyznaczonych celów stosowane są różnorodne metody. Warunkiem osiągnięcia sukcesu jest promowanie zarówno rozwoju ogólnego, jak i doskonalenia umiejętności zawodowych.

Promowanie Ustawicznego Doskonalenia Zawodowego (CPD)

CPD jest największym wyzwaniem, jakie możemy podjąć. Sprawdza nasze możliwości, optymalizuje proces uczenia się, skłania do uaktualniania wiedzy i doskonalenia umiejętności, wiążąc teorię z praktyką. Te wszystkie elementy są bodźcami do sięgania przez urologów do granic wyznaczających zakres naszej dyscypliny. Wiele osób wykorzystuje swoje zdolności, predyspozycje i umiejętności tylko w dwudziestu procentach. Ale właściwie wszyscy powinniśmy zadać sobie pytanie, w jakim stopniu realizujemy swój potencjał. Jeśli szczera odpowiedź będzie niezadowalająca, powinniśmy dotrzeć do tego, co stoi na przeszkodzie osiągania wyznaczonych celów. Najczęściej nie są to bariery o charakterze obiektywnym, lecz emocjonalnym takie jak: brak pewności siebie, determinacji, brak motywacji lub perspektyw. Zadaniem jednostki jest usunięcie tego typu barier, a obowiązkiem organizatorów ustawicznego doskonalenia zawodowego - udzielenie jej wsparcia w tych wysiłkach.

CME i CPD to dwa podstawowe narzędzia procesu doskonalenia. Pomagają one lekarzom w uaktualnianiu wiedzy oraz wzbogacaniu osobistych i zawodowych doświadczeń po uzyskaniu specjalizacji. Zadaniem CME-CPD jest również ułatwianie nawiązywania kontaktów między lekarzami o podobnych zainteresowaniach. System CME-CPD wpływa jednak przede wszystkim na poprawę jakości usług medycznych dzięki podnoszeniu kwalifikacji kadry lekarskiej, poszerzaniu jej horyzontów zawodowych i umożliwianiu dostępu do ogromnej liczby stale napływających informacji z dziedziny medycyny.

Dostęp do najnowszych osiągnięć naukowych zwiększa zaangażowanie i zainteresowanie praktyką lekarską i pacjentami, promuje rozwój osobowy, ponieważ uczestniczenie w przedsięwzięciach edukacyjnych sprzyja rozwojowi umysłowemu i aktywizuje twórczego ducha lekarzy-praktyków. Ustawiczne kształcenie specjalistów przynosi korzyść także ośrodkom, które ich zatrudniają oraz społeczeństwu, które chce mieć pewność, że lekarze dysponują najnowszą wiedzą i najlepszymi umiejętnościami. Konieczne jest więc, aby wszystkie instytucje, zainteresowane utrzymaniem wysokiego poziomu działań medycznych, angażowały się w działania CME i CPD. Akademie medyczne, uniwersytety, szpitale, stowarzyszenia i organizacje naukowe, kolegia zrzeszające specjalistów i naukowców oraz organizaq'e międzynarodowe powinny brać aktywny udział w promowaniu rozwoju zawodowego kadry lekarskiej.

Odpowiednie instytucje nie tylko muszą dostrzegać potrzebę Ustawicznego Kształcenia Medycznego i Ustawicznego Doskonalenia Zawodowego, ale także umożliwiać lekarzom, objętym programem CME-CPD, nieograniczony udział w przedsięwzięciach naukowych. Lekarze powinni mieć prawo do wolnych dni, w czasie których będą mogli brać udział w spotkaniach naukowych lub poświęcić je na naukę indywidualną. Szpitale powinny zwracać przynajmniej część kosztów uczestnictwa swoich pracowników w przedsięwzięciach CME-CPD. System CME-CPD stanowi integralną część rozwoju zawodowego i naukowego lekarza w ciągu jego całego życia. Dokonania lekarzy w ramach CME-CPD oraz zdobywana przez nich wiedza i umiejętności podlegają stałej ocenie.

Uzyskanie specjalizacji nie zwalnia lekarzy z konieczności udziału w programie CPD. Wartość nieuaktualnianej wiedzy maleje wraz z upływem czasu, postępem nauk medycznych i rozwojem nowych technologii. Wymusza to na lekarzach stałe i systematyczne podnoszenie kwalifikacji przez całe życie.

System punktacji kredytowej
- stworzony dla oceny i promowania Ustawicznego Kształcenia Medycznego (CME) i Ustawicznego Doskonalenia Zawodowego (CPD)

Europejska Unia Lekarzy Speq'alistow (UEMS) zaleca, aby instytucje, które prowadzą działalność naukową w ramach systemu CME-CPD - na poziomie regionalnym, krajowym lub międzynarodowym, a także same aktywności - były akredytowane w Unii Europejskiej. Europejska Rada Urologii (EBU - European Board of Urology) jest przekonana, że CME powinien w przyszłości zamienić system oparty na gromadzeniu punktów kredytowych na system budowany na zasadzie zaufania. Dziś jest jednak zbyt wcześnie na wprowadzenie tak daleko idącej zmiany. Harmonizacja działań w dziedzinie medycyny w Europie ciągle trwa i dopóty, dopóki lekarze osiągną doskonałą umiejętność skutecznego kierowania swoim rozwojem, trzeba zapewnić kontrolę i obserwację tego procesu.

EBU dokonuje oceny poziomu merytorycznego działań naukowych w Unii Europejskiej, a także w kilku krajach niezrzeszonych, które stosują system CME-CPD. Europejska Rada Urologii, świadoma potrzeby zmian, uważa, że obecnie jednym z najskuteczniejszych sposobów kontroli organizacji i normowania kształcenia i szkoleń jest stworzony przez nią system gromadzenia punktów kredytowych. Sukces projektu zależy od współpracy wszystkich zainteresowanych stron.

Uznanie potrzeby istnienia CPD, związanego z CME, oraz podkreślenie znaczenia i kontroli jakości obydwóch, jest drogą do osiągania najlepszych rezultatów. Jesteśmy przekonani, że przyjęty program spotka się z zainteresowaniem i poparciem szerokiego grona specjalistów w całej Europie.

W celu osiągania wyznaczonych celów EBU stworzyła system punktacji kredytowej służący kontroli aktywności CME-CPD adresowanych do lekarzy specjalistów. System, związany z działaniami CME, wprowadzono w ramach badania pilotażowego podczas spotkania Europejskiej Szkoły Urologii (ESU - European School of Urology), które odbyło się w czerwcu 1998 roku w Lizbonie. System stworzony przez EBU jest uniwersalny i, po wprowadzeniu niewielkich tylko zmian, może być wykorzystywany również przez specjalistów z innych dziedzin.

W systemie EBU punkty kredytowe są zgrupowane w sześciu kategoriach. W obrębie każdej z nich, poszczególnym przedsięwzięciom naukowym CME-CPD przypisana jest określona liczba punktów kredytowych.

Należy pamiętać, że prawo do ubiegania się o punkty kredytowe mają specjaliści aktywni zawodowo.

Przyznawana liczba punktów kredytowych zależy od rodzaju i kategorii aktywności naukowej. Określono ponadto minimalną liczbę punktów, którą lekarz specjalista powinien zdobyć w ciągu pięciu lat ustawicznego kształcenia i doskonalenia zawodowego.

Uczestnik jest rejestrowany w programie CME-CPD na podstawie formularza ?Rejestracja w systemie CME-CPD". Członkostwo w systemie jest dobrowolne. Informacje zapisywane na indywidualnych kontach uczestników systemu mogą być wykorzystane przez specjalistę w jego curriculum vitae lub też przetwarzane w celach informacyjnych przez instytucje zajmujące się opieką medyczną. Ważne jest, by lekarze, posiadający dyplomy CME-CPD, dostrzegali korzyści uczestnictwa w tym systemie; może to mieć związek ze wzrostem wynagrodzenia, tak jak to jest np. w Norwegii.

EBU uważa, że obowiązkiem krajowych towarzystw urologicznych jest akredytacja instytucji i aktywności naukowych w poszczególnych krajach. Automatycznie akredytację powinny uzyskiwać kliniki akademickie, instytuty, towarzystwa naukowe itp. ośrodki, prowadzące nauczanie i staże, legitymujące się wysokim poziomem. Ta sama zasada odnosi się również do organizowanych przez nie przedsięwzięć dydaktycznych.

EBU jest instytucją centralną, do której przesyłane są informacje z krajowych towarzystw naukowych (oddziałów CME-CPD), i w której rejestrowane są punkty kredytowe według kryteriów przyjętych w krajach Unii Europejskiej. System punktacji kredytowej EBU został stworzony w celu ujednolicenia standardów kształcenia z uwzględnieniem istniejącej struktury organizacyjnej każdego kraju. Punkty kredytowe przyznawane w innych krajach można łatwo zamienić na punkty kredytowe EBU, i odwrotnie.

• EBU jest odpowiedzialna za akredytację międzynarodowych instytucji i przedsięwzięć naukowych.
• Organizatorzy imprez i sponsorzy mogą informować o fakcie uzyskania akredytacji dopiero po otrzymaniu oficjalnego potwierdzenia o przyznaniu im akredytacji przez instytucję do tego upoważnioną.
• Nazwy firm sponsorujących (organizujących) imprezę powinny być zamieszczone we wszystkich publikowanych materiałach informacyjnych, a zwłaszcza w programach przedsięwzięć edukacyjnych.
• Ubieganie się o punkty kredytowe EBU po zakończeniu przedsięwzięcia edukacyjnego jest możliwe pod warunkiem, że organizator lub dane przedsięwzięcie było wcześniej akredytowane przez krajowe towarzystwo naukowe (oddział CME-CPD).
• Aby otrzymać punkty kredytowe uczestnik powinien wypełnić formularz uczestnictwa.

Schemat ubiegania się o punkty kredytowe:

Każdy z etapów ubiegania się o udział w programie będzie nadzorowany przez Komitet Punktacji Kredytowej CME-CPD. Praca Komitetu oparta jest na informacjach uzyskanych z krajowych oddziałów CME-CPD, które będą odpowiedzialne za systematyczne dostarczanie aktualnych list akredytowanych instytucji oraz organizowanych przez nie aktywności (przedsięwzięć edukacyjnych). Organem doradczym Komitetu Punktacji Kredytowej CME-CPD jest Rada Akredytacyjna (Accreditation Council). Powołano ją w celu rozwiązywania problemów i udzielania odpowiedzi na pytania dotyczące działalności krajowych towarzystw naukowych i organizowanych przez nie aktywności. Członkostwo w Radzie Akre-dytacyjnej zwiększa odpowiedzialność i gwarantuje stały udział krajowych oddziałów w pracach EBU.

EBU jest odpowiedzialna za systematyczne weryfikowanie liczby punktów kredytowych na indywidualnych kontach uczestników systemu CME-CPD i za systematyczne uaktualnianie bazy danych. W przypadku niewłaściwej realizacji założeń CME-CPD, lub działań niezgodnych z etyką lekarską, EBU może podjąć decyzję o cofnięciu akredytacji instytucjom.

Dążenie do ścisłej współpracy instytucji europejskich, zajmujących się kształceniem i szkoleniem medycznym, warunkuje utrzymanie jednolitych standardów naukowych. Jeśli system CME-CPD będzie skuteczny i obejmie również kraje spoza Unii Europejskiej, trzeba będzie nawiązać bliską współpracę z odpowiednimi agendami EAU (European Association of Urology). System punktacji kredytowej powinien być więc systemem międzynarodowym, umożliwiającym zdobywanie punktów kredytowych w dowolnym kraju. Przykładem tego jest współpraca ABU (American Board of Urology) z EBU. W dziedzinie współpracy CME-CPD bariery geograficzne powinny zniknąć.

Struktura i zasady funkcjonowania EBU są przedstawione na stronach internetowych tej organizacji (www.ebu.com). Interaktywne strony umożliwiają automatyczną rejestrację w systemie CME-CPD, przesyłanie formularzy uczestnictwa w akredytowanych aktywno-ściach i raportów o stanie indywidualnych kont punktacji kredytowej (okresowo lub na żądanie). Wpływy z opłat zapewniają prawidłowe funkcjonowanie systemu.

Stale zwiększa się zainteresowanie Ustawicznym Kształceniem Medycznym i Ustawicznym Doskonaleniem Zawodowym, które są istotnym wymogiem stawianym lekarzom w ciągu całego ich życia. Program ten, jak wcześniej wspomniano, adresowany jest do lekarzy specjalistów.

Członkami Komitetu Punktacji Kredytowej CME-CPD obecnie są:

• Walter Artibani - Wiochy (sekretarz generalny)
• Debra Brouwn - Holandia (asystent Komitetu CME-CPD)
• Tomas Hanuś - Republika Czeska
• Tim Jaeger - Niemcy (przedstawiciel ESRU)
• Jorgen Kvist Kristensen - Dania
• Helmut Madersbacher - Austria (przewodniczący EBU)
• Alberto Matos-Ferreira - Portugalia (przewodniczący Komitetu CME-CPD)
• J.M. Nijman - Holandia (przewodniczący Komitetu Edukacji EBU)
• Mirjam Peil - Holandia (przewodnicząca Zarządu EBU)
• Aleś Petrik - Republika Czeska
• Carlo Romano - Włochy (konsultant Komitetu CME-CPD)
• Joao Varregoso - Portugalia (asystent przewodniczącego)
• Remigio Vela Navarrete - Hiszpania
• Hugh Whitfield - Wielka Brytania (były przewodniczący EBU, obecnie wiceprzewodniczący Komitetu CME-CPD)

System punktacji kredytowej:
zarządzanie danymi

Po dokonaniu rejestraq'i w systemie CME-CPD lekarze są uprawnieni do przekazywania danych, dotyczących swojego uczestnictwa w akredytowanych aktywnościach CME-CPD. Dane można przesyłać bezpośrednio do biura EBU pocztą elektroniczną, pocztą tradycyjną, faksem lub za pośrednictwem krajowych oddziałów CME-CPD [uczestnicy systemu w Polsce kierują dane do Biura CME-CPD PTU -przyp. red.].

Organizatorzy aktywności, które uzyskały akredytację, są zobowiązani do przesłania listy uczestników bezpośrednio do biura EBU natychmiast po zakończeniu imprezy [w Polsce -do Biura CME-CPD PTU - przyp. red.]. Nie trzeba wówczas przesyłać do biura EBU formularzy uczestnictwa w aktywności. Obecność uczestnika wymaga potwierdzenia przez organizatora, który obowiązany jest ją sprawdzać. Komitet Punk-taq'i Kredytowej CME-CPD (Credit System Committee) zastrzega sobie prawo kontroli wiarygodności danych.

Krajowe oddziały CME-CPD mogą stworzyć własny system punktacji kredytowej. Punkty kredytowe, zapisywane wtedy na indywidualnych kontach, są przesyłane do Komitetu Punktacji Kredytowej CPD-CME, gdzie zamieniane są na punkty kredytowe EBU. Takie rozwiązanie oznacza istnienie lokalnej i centralnej bazy danych, zawierających jednakowe informacje.

Lista nazwisk uczestników systemu CME-CPD przechowywana jest w centralnej bazie danych EBU. Lekarze będą informowani o liczbie punktów kredytowych zgromadzonych na ich kontach (informacje będą udzielane raz w roku lub na żądanie). Lekarz wpłaca dwa rodzaje składek: składkę rejestracyjną i składkę umożliwiającą kontrolę liczby uzyskanych punktów [opłaty za uczestnictwo w systemie polskich urologów - członków PTU pokrywa Zarząd Główny PTU - przyp. red.]. Raport indywidualny będzie określał liczbę punktów kredytowych (z podziałem na kategorie), uzyskanych w ciągu roku przez lekarza specjalistę.

Zakres osiągnięć uczestników CME-CPD zostanie poświadczony przez Komitet Punktacji Kredytowej CME-CPD.

Komitet Punktacji Kredytowej CME-CPD określił liczbę punktów kredytowych, którą powinien uzyskać specjalista, by można uznać, że prezentuje odpowiedni poziom naukowy i zawodowy.

Punkty kredytowe przyznaje się za każdy rodzaj aktywności naukowej tylko raz, np. publikacja lub plakat będą punktowane tylko raz bez względu na liczbę ich prezentacji. Uczestnictwo w systemie CME-CPD może stać się ważnym elementem curriculum vitae lekarza.

Kategorie przyznawania punktów kredytowych

Aktualne listy instytucji i ośrodków uprawnionych do prowadzenia kształcenia ustawicznego oraz zakres ich działalności będą okresowo przedstawiane przez Radę Akredytacyjną (Accreditation Council). Organizatorzy mogą ogłosić listę aktywności, w których uczestnictwo będzie punktowane, dopiero po otrzymaniu akredytacji.

KATEGORIA l

Kongresy, seminaria, sympozja, kursy, warsztaty i inne spotkania naukowe organizowane niezależnie lub włączone do programu kongresów krajowych lub międzynarodowych.
Doskonalenie umiejętności klinicznych i technicznych.
Profesjonalne działania kliniczne lub terapeutyczne o istotnym znaczeniu.
Wizyty naukowe. Staże szkoleniowe w kraju lub za granicą.

Wymagania dotyczące przyznania akredytacji.
Zakwalifikowanie jakiejkolwiek aktywności do kategorii pierwszej wymaga uprzedniej oceny tej aktywności i uzyskania akredytacji. Akademie medyczne, towarzystwa naukowe, oddziały kliniczne - przygotowane do prowadzenia zajęć dydaktycznych, są przykładami instytucji uprawnionych do przyznawania akredytacji organizatorom i programom aktywności kategorii pierwszej.

Warunkiem zaklasyfikowania aktywności do kategorii pierwszej jest:

• spełnienie przez nią założeń CME-CPD,
• jasne określenie jej celów edukacyjnych,
• zgodność imprezy naukowej z zapotrzebowaniem naukowym w danej dziedzinie,
• prezentacja tematu w sposób odpowiadający przyjętym normom,
• zastosowanie współczesnych metod nauczania i uczenia się,
• określenie kryteriów wyboru wykładowców,
• przyznanie certyfikatów uczestnictwa w imprezie naukowej.

Aktywności nie można zaliczyć do pierwszej kategorii punktacji kredytowej post factum; konieczna jest jej wcześniejsza akredytacja. [Lista akredytowanych aktywności jest zamieszczona na stronach internetowych EBU: www.ebu.com - przyp. red.].

Wniosek o przyznanie punktów kredytowych powinien zawierać nazwę i adres instytucji akredytowanej (organizatora aktywności lub imprezy naukowej), opis programu imprezy, daty rozpoczęcia i zakończenia. Program aktywności, zawierający temat spotkania naukowego, nazwiska prelegentów oraz inne informacje dotyczące imprezy, należy w odpowiednim czasie przesłać do oceny.

KATEGORIA 2

Do kategorii drugiej zaliczane są aktywności, których nie można zaklasyfikować do kategorii pierwszej, ponieważ nie spełniają wszystkich warunków akredytacji, stawianych przez wyżej wymienione instytucje.

Punkty kredytowe kategorii drugiej można przyznać programom, które nie uzyskały akredytacji, ponieważ nie spełnity niektórych z wyżej wymienionych wymagań kategorii pierwszej. Mogą być również przyznawane częściom programów, które zawierają jedynie elementy kategorii pierwszej.

KATEGORIA 3

Działalność dydaktyczna. Czas poświęcony nauczaniu jest punktowany w systemie punktacji kredytowej.
Stopień licencjata. Stopień doktora. Tytuł FEBU (Fellow of the EBU).
Podspecjalizacja lub uzyskanie szczególnych kompetencji (uprawnień) i zwycięstwo w ramach współzawodnictwa wewnątrzszpitalnego.

KATEGORIA 4

Prezentacje, pokazy wideo, plakaty, książki i publikacje w czasopismach.

Punktacja kredytowa kategorii czwartej będzie przyznawana za prace naukowe opublikowane w czasopismach naukowych, książkach medycznych i materiałach naukowych oraz za prezentacje filmów wideo i plakatów. Punkty kredytowe przyznaje się raz za jeden przygotowany materiał bez względu na liczbę jego prezentacji.

KATEGORIA 5

Projekty badawcze i doświadczenia naukowe. Działania w dziedzinie nauk humanistycznych, społecznych oraz inne aktywności naukowe niemedyczne.

Organizowanie spotkań naukowych, udział w radach, komitetach, grupach badawczych itp., dotyczących działalności naukowej, zawodowej, uniwersyteckiej lub działań o charakterze administracyjnym w medycynie.

W odniesieniu do rodzajów aktywności naukowej, których nie uwzględniono w kategoriach 1-4, można wnosić o ich zakwalifikowanie do piątej kategorii punktacji kredytowej. Do wniosku o przyznanie akredytacji należy dołączyć list, w którym będą określone:

• cele CME-CPD osiągnięte dzięki tej aktywności,
• uzasadnienie przydatności tego przedsięwzięcia z punktu widzenia CME-CPD,
• program aktywności i wykorzystane metody,
• poziom zdobytej wiedzy i umiejętności,
• nazwiska wykładowców oraz nazwy instytucji zaangażowanych w planowanie, zarządzanie i przeprowadzenie aktywności,
• kryteria oceny końcowej,
• czas trwania, miejsce, data rozpoczęcia i zakończenia aktywności.

KATEGORIA 6

Nauka indywidualna potwierdzona testami lub raportami. Czytanie czasopism urologicznych, korzystanie z Internetu.

Kategoria 1 CME - aktywności EAU

Kursy i warsztaty ESU	1.5 punktu za godzinę (nie podaje się maksymalnej liczby)
Kongres EAU - sesja plenarna Kongres EAU - sesje tematyczne Kongres EAU - sympozja Spotkania regionalne, Zimowe Forum, Winter Escape	Liczba godzin uczestnictwa = liczba punktów kredytowych (0maximum 6 punktów za dzień i 18 za spotkanie)
Czytanie artykułów w European Urology (3 artykuły w jednym numerze plus 4 testy MCQ)	1 punkt za przeczytanie jednego numeru pisma
Wykładowcy na kursach	Wykładowcy na kursach otrzymują tyle samo punktów co ich uczestnicy

Kategoria 2 - CME

Kongresy, seminaria, sympozja, kursy; warsztaty lub inne spotkania naukowe organizowane niezależnie lub włączone do programu kongresu krajowego lub międzynarodowego (obowiązkowa jest uprzednia akredytacja organizatora i programu imprezy).	Liczba godzin uczestnictwa = liczba punktów kredytowych (liczba maksymalna = 6 punktów za dzień i 18 za spotkanie).
Wizyty naukowe. Staże szkoleniowe w kraju lub za granicą (Wymagane jest poświadczenie od instytucji, w której odbywała się wizyta lub staż. Obowiązkowa jest ocena końcowa praktykanta. W przypadku stażu liczba przyznanych punktów kredytowych jest uzależniona od renomy instytucji, w której staż miał miejsce).	Za wizyty naukowe i staże przyznaje się 1 punkt kredytowy za dzień - maksymalnie 50 punktów kredytowych na 5 lat.

Kategoria 3 - CPD

Działalność dydaktyczna: uniwersytecka, podyplomowa i pospecjalizacyjna. Inna działalność dydaktyczna.	1 punkt kredytowy za jeden wykład lub szkolenie.
Doskonalenie umiejętności klinicznych. Udokumentowane profesjonalne działania kliniczne i terapeutyczne o istotnym znaczeniu (wymagane udokumentowanie działalności).	1-10 punktów kredytowych na rok.
Podspecjalizacja lub uzyskanie szczególnych uprawnień.	25 punktów kredytowych.
Egzamin EBU In-Service. Stopień licencjata. Stopień doktora. Tytuł Fellow of EBU.	2 punkty kredytowe 25 punktów kredytowych 50 punktów kredytowych 50 punktów kredytowych

Kategoria 4 - CPD

Referaty, plakaty i inne formy prezentacji (udokumentowane).	5 punktów kredytowych za jedno przedsięwzięcie; punkty są przyznawane wszystkim autorom.
Udział w debatach, wykładach, prelekcjach lub wywiadach.	5 punktów kredytowych.
Publikacje naukowe (udokumentowane).	5 punktów kredytowych za jedną publikację; punkty są przyznawane wszystkim autorom.

Kategoria 5 - CPD

Badania naukowe (udokumentowane).	Udział = 5 punktów kredytowych. Publikacja wyników = 5 punktów kredytowych.
Organizowanie sympozjów, seminariów, kursów.	5 punktów kredytowych za zorganizowanie jednej imprezy.
Udział w radach, komitetach, grupach badawczych, dotyczących działalności naukowej, zawodowej lub uniwersyteckiej lub działań o charakterze administracyjnym w medycynie (liczba punktów w zależności od znaczenia gremium).	10 punktów kredytowych za uczestnictwo na rok.
Działania w dziedzinie nauk humanistycznych, społecznych i inne aktywności naukowe niemedyczne.	Punkty kredytowe są przyznawane za każdym razem indywidualnie; maksymalna liczba to 10 punktów kredytowych.

Kategoria 6 - CME

Nauka indywidualna: czytanie czasopism urologicznych np. European Urology Update Series (co najmniej dwóch w ciągu roku); czytanie książek z zakresu urologii, studiowanie materiałów dostępnych w Internecie. Czytelnik będzie zobowiązany do: pisemnej odpowiedzi na zestaw pytań; do przygotowania raportu i komentarza na temat artykułu uznanego przez siebie za najlepszy (maksymalnie 250 słów).

2 punkty kredytowe za jedną aktywność.

250 punktów	kategoria 1
150 punktów	kategoria 2 i 6
50 punktów	kategoria 3 kategoria 4 kategoria 5

Rodzaj aktywności	Liczba punktów kredytowych	Kategorie
Kurs ESU na kongresie EAU Kurs ESU w czasie zjazdów narodowych stowarzyszeń Kongres EAU - sesje plenarne Kongres EAU - sesje tematyczne Kongres EAU - sympozja Spotkania regionalne, Zimowe Forum, "Winter Escape", czytanie "European Urology"	250	Kategoria 1

RAZEM: 250 PUNKTÓW KREDYTOWYCH

Rodzaj aktywności	Liczba punktów kredytowych	Kategorie
Kongresy, seminaria, sympozja, kursy; warsztaty lub inne spotkania naukowe organizowane niezależnie lub włączone do programu kongresu krajowego lub międzynarodowego. Wizyty naukowe. Staże szkoleniowe w kraju lub za granicą.	150	Kategoria 2
Nauka indywidualna potwierdzona testami lub raportami, czytanie czasopism urologicznych etc.		Kategoria 6
Działalność dydaktyczna: uniwersytecka, podyplomowa i pospecjalizacyjna. Inna działalność dydaktyczna	50	Kategoria 3
Doskonalenie umiejętności klinicznych. Udokumentowane profesjonalne działania kliniczne i terapeutyczne o istotnym znaczeniu
Podspecjalizacja lub uzyskanie szczególnych uprawnień.
Egzamin EBU In-Service. Tytuł licencjata. Tytuł doktora. Tytuł Fellow of EBU.
Referaty, plakaty i inne formy prezentacji.		Kategoria 4
, wykładach, prelekcjach lub wywiadach. Publikacje naukowe.
Publikacje naukowe.
Badania naukowe.		Kategoria 5
Organizacja sympozjów, seminariów, kursów.
Udział w radach, komitetach, grupach badawczych dotyczących działalności naukowej, zawodowej lub uniwersyteckiej lub działań o charakterze administracyjnym w medycynie.
Działania w dziedzinie nauk humanistycznych, społecznych oraz inne aktywności naukowe niemedyczne.

RAZEM: 200 PUNKTÓW KREDYTOWYCH

Uwaga! Punkty kredytowe kategorii 1, 2 i 6 są przyznawane aktywnościom zaliczanym do CME, a punkty kredytowe kategorii 3, 4 i 5 - aktywnościom CPD. Punkty kredytowe z jednej grupy (np. CME) nie mogą być zastępowane nadwyżką punktów z grupy drugiej (np. CPD), i odwrotnie.